A memoria dos faiados
Deixamos atrás as festas do Nadal e camiñamos xa por estes primeiros días do novo ano. Quen máis, quen menos, fai os seus mellores propósitos coa intención certa de cumprilos, cando o certo é que na meirande parte dos casos adoita acontecer o contrario. Cada un ten as súas teimas, nin mellores nin peores. Eu, por exemplo, devoto confeso da música de Bob Dylan, remato sempre o ano que se vai e comezo o que entra escoitando algún dos discos do xenio de Minnesota. E acostumo a facer memoria do acontecido nese ano: as cousas que fixen, as que deixei sen facer, as lecturas rematadas e as que agardan aínda.
Este ano que se foi, foise coa música no faiado. Non pensen mal, non me me metín no faiado a escoitar a Dylan, nin tampouco a ler un libro pequeno por fóra (de pouco máis dun cento de páxinas) pero grandísimo por dentro. Un libro con ese título, Música no faiado, no que descubrín entre as súas páxinas algo que xa sabía: a grandeza da memoria. Dicía o meu admirado Agustín Fernández Paz, que somos o rastro que deixamos. E tiña toda a razón. E este libro do que falo, é unha boa mostra diso. Nada hai máis potente, nada con máis forza que a memoria. As persoas somos memoria, seguiremos existindo aínda cando xa non esteamos aquí, namentres haxa alguén que se lembre de nós.
No faiado dese libro está a memoria toda do avó Estevo, descuberta polos seus netos Lucía e Miguel. E velaí o avó, debullando toda esa historia inzada de música de John Lennon, de Elvis Presley, de Robert Johnson, de feitos da guerra civil, dos paseos, da dura emigración, todo iso contado de maneira maxistral, desa maneira que só saben contar os avós, para que os netos poidan entendelo. Velaí esa imaxe que non debe perderse, eses milleiros e milleiros de avós que agochan historias nos faiados das súas casas, contándollas ós seus netos. Lendo o libro, viñeron de novo a miña mente todas aquelas historias que recibín dos meus avós. Do Manuel e da Celsa recibín as historias de Cuba; e do Rafael e da Dolores, as historias da lagoa coa súa cidade asolagada, só por poñer un exemplo. Deberíamos abrir todos os faiados á luz, para que deixen saír as historias que acubillan, dignas de ser contadas e merecentes de non morrer agochadas baixo dunha grosa capa poeirenta ou dunha manta vella. Saber do noso pasado, axúdanos a coñecérmonos mellor a nós mesmos, a saber que somos como somos porque vimos de onde vimos.
Por iso, para estes días de frío, non é mala idea sentarse nunha butaca e mergullarse na lectura de Música no faiado, a novela de Miguel Ángel Alonso Diz. De facelo, xa verán como algo do que nela se conta lles resulta familiar. Porque nese libriño hai algún anaco de historia que semella pertencernos. Porque, ao fin e ao cabo, todos temos un faiado. Se o abrimos e espreitamos atentamente, escoitaremos as notas dunha música que forma parte da nosa vida.
Rafael Laso Lorenzo