Balbino, un rapaz da aldea.

Hai novas que nunca desexarías escoitar. E a da morte de Xose Neira Vilas foi unha delas. Cando vou ás escolas para ter encontros cos rapaces sobre os meus libros, sempre hai dúas preguntas que se repiten e que teñen sempre a mesma resposta. A primeira pregunta é se me gusta ler, á que contesto que si e que ademais é algo que lle debo aos meus pais, capaces de inculcárenme con acerto esa afección. A segunda pregunta é se leo moito en galego. E aquí tampouco hai dúbida. Si. E a “culpa” vén da man de Neira Vilas e o seu Balbino en Memorias dun neno labrego. Ese foi o primeiro libro en galego que lin na miña vida. Dende entón, meu compromiso coa literatura en galego é total e permanente. 
Pouco hai que dicir da dimensión humana de Neira Vilas. Eu tiven a sorte de coñecelo persoalmente. Compartín case un par de horas de conversa arredor dun café na súa casa de Gres. Falamos de moitas cousas: de libros, da escrita, da vida. Xa estaba viúvo. A súa dona Anisia Miranda finara había pouco máis dun ano. Lembro que lle preguntei que tal o levaba e díxome que se defendía ben, mesmo facía el a comida “o microondas axuda moito, con el é fácil”. 
Díxenlle que eu era un deses nenos que lían en galego por mor do seu Balbino. O seu sorriso non o esquecerei. E faloume longamente dese libro, do como e do porqué. O tempo esvaeuse veloz na conversa das súas palabras engaioladoras. Ao despedírmonos, pedinlle se me asinaba o meu tesouro: un exemplar da súa novela máis famosa, nunha edición de 1971. E alí escribiu, cun pulso firme malia os seus oitenta e dous anos: “Para Rafael Laso, as historias do Balbino coa amizade de Xosé Neira”.
Deixounos un dos máis grandes, unha persoa desas que engrandece a cultura dun país e dunha terra. Quédanos a súa obra, os seus libros. Malia volver a vernos despois outras veces, nalgunha que outra presentación de libros seus, eu quédome con aquelas case dúas horas arredor dun café na súa casa de Gres. 
Rafael Laso Lorenzo