Porque non todo son paxaros

Porque non todo son paxaros
Porque non todo son paxaros
PEPE CALLEJA Ás persoas que lles gusta participar de forma activa en actividades relacionadas coa natureza, teñen unha boa oportunidade de...

PEPE CALLEJA

Ás persoas que lles gusta participar de forma activa en actividades relacionadas coa natureza, teñen unha boa oportunidade de apuntarse ó Proxecto Ríos (www.proxectorios.com) que coordina Adega.

Consiste en facer unha sinxela pero entretida inspección do treito do río que previamente teñamos escollido. A implicación vainos facer coñecer varias especies de árbores, de plantas acuáticas, de peixes, anfibios, aves, mamíferos e sobre todo macroinvertebrados.

Son dous días ó ano, un na primavera e o outro no outono. O material para as análises é facilitado por Adega. O resto do material como luvas, botas de auga, un termómetro ou un funil, témolo que poñer nós.

Unha vez escollido o treito do río, facemos un esquema cos elementos que o caracterizan: un muíño, unhas pedras que sobresaen, a vexetación acuática…

Xa ó pé do río e coas fichas facilitadas por Adega, comezamos a observación. Primeiro a calidade hidromorfolóxica, se a auga flúe, e como é o substracto do fondo do río, a cobertura de vexetación acuática. Despois miramos a calidade do bosque de ribeira.  Seguimos medindo a profundidade e a anchura do río, multiplicamos o que nos dea e xa temos a sección. Tirando algo que flote ó río e contando o tempo que tarda en percorrer 10 metros temos a velocidade, multiplicando a sección pola velocidade temos o caudal do río.

Apuntamos o cheiro do río, se hai refugallos, colectores…

O seguinte paso é a calidade fisicoquímica. Enchemos unha botella de auga de plástico de litro e medio á que lle quitamos o bico, e metemos o termómetro para saber a temperatura. Enchemos un tubo de ensaio cunhas pastillas de pH, despois de remexelo temos que comparar a cor que sae nunha escala colorimétrica e apuntamos. O mesmo cos nitratos e co osíxeno disolto. Aproveitamos a botella de auga para anotar a transparencia da auga.

E chegamos ó momento de identificar os macroinvertebrados (son as larvas de insectos, moluscos, hirundíneos, etc que viven no río). Estes animais son bioindicadores. Aclaro: segundo os animais que atopemos no río, así está de contaminado. Se atopamos larvas de libeliñas ou de cabaliños do demo a auga está en bo estado. Se pola contra, atopamos oligoquetos (lumbricidos) a auga está en mal estado. Para este momento necesitamos un funil ou un trueiro. Tamén unha lupa porque alguhas das larvas son pequenas.

Para o final os mamíferos, as aves, os anfibios…

As fichas coas anotacións son enviadas ós técnicos do Proxecto Ríos que elaboran un informe a nivel Galicia, onde nos indican a saúde dos nosos ríos. Sabemos os que están ben e os que están mal. Dos que figuran en mal estado ano tras ano atopamos o río Limia. Debería ser suficiente para que a administración competente na materia tomara algunha medida. Non parece asi, de momento.

Non todo son malas noticias. Hai uns anos foi localizada nunhas pozas estacionais ó carón da antiga Lagoa de Antela, unha especie que leva na terra 220 millóns de anos: Lepidurus apus, un crustáceo branquiópodo. Mide entre 3 e 7 centímetros, ten unha cuncha en forma de escudo. Nada en posición invertida e viven en pozas ou augas temporais.

A verdade é que as inspeccións de ríos están preparadas para que se fagan en grupo, moitos colexios, institutos, asociacións e outras agrupacións participan neste programa. No meu caso é algo familiar xa que sempre me acompañan o meu pai e os meus fillos.

Unha xornada para achegarnos ó río, aprendermos a respectar e valorar o noso maltratado Limia ó comprobar que dependen do seu bo estado unha grande cantidade de seres vivos, incluídos nós mesmos.