Sesenta anos dunha lagoa morta

Houbo moita xente que non me coñeceu. De existires hoxe, a ben seguro que sería un deses destinos prioritarios de excursións formativas para escolares. Alí, a rapazada toda ben podería aprender moito dos ecosistemas, das aves, dos réptiles, dos anfibios e demais bichería. Hoxe, a meirande parte dela só poden coñecela polos libros. Nin sequera polos avós, porque estes xa non están hoxe para contarlles as súas experiencias.

Alá van sesenta anos completos desde que deixei de existir. Ou máis ben dende que a xente deixou de verme. Porque que non me vexan non quere dicir que non estea. Hai algo que o ser humano non dá aprendido: antes ca el, eu, a auga, xa estaba na terra. Eu non lle pertenzo, e el o que me pertence a min. Poden botarme dun lugar, pero marcharei para outro. O problema non son eu, son todas esas cousas que non poden marchar comigo. Falo dos animais. Os cisnes, os brullóns, os patos rabolongo, os silbadores, as pitas cegas, as charrelas, as charreliñas, os bufos, a rá, o gato montés, a marta, o chorolito... e tantos outros. Moitos deles desapareceron para sempre. Outros son xa un ben máis que escaso. Moitos rapaces de hoxe non saberán nunca como eran eses animais, eses paxaros. Menos mal que volveron as cegoñas. Pero hai poucas ras, poucas. Xa case que tampouco hai pescantíns.

Eu estou camiño de volver. E non vou avisar a ninguén. Porque as persoas non saben da memoria da auga, e deberían saber que as augas temos memoria, que non esquecemos nunca as terras que nos pertencen. Máis tarde ou máis cedo, acabamos recuperando o que é noso. Aquí, as chairas da Antela, foron miñas. Son e serán miñas. Estou comezando a volver. Podedes verme nas areeiras. Quero que a xente o vexa: homes e mulleres, nenos e nenas, vellos e vellas. Non me importa que choren aqueles poucos que quedan dos que chegaron a coñecerme. Se choran é porque algún día me quixeron. As súas bágoas vanme axudar a volver. A chaira da Antela segue a ser miña. Porque eu son a auga, son o Décimo Xuño Bruto do Lethes que non perdeu a memoria. Estas son as terras do esquecemento dos homes, mais eu non son un deles. Eu son a auga. Eu son a memoria. Non esquezo o que son, nin o que me fixeron. Non me mataron, non acabaron comigo. Eu son a auga. E sempre volvo. Tamén aquí, na chaira da Antela, o lugar que sempre foi e será meu. Se queredes falamos de novo dentro de sesenta anos. Ata entón lembrade só unha cousa: eu son a auga. E teño memoria.

Rafael Laso Lorenzo