Onte celebrouse para moitos, unha das noites máis esperadas do ano, a noite do San Xoán. Esa festividade na que gran parte de Galicia arde polas diferentes fogueiras prendidas. Daquela, hoxe, o día de San Xoán recordamos mitos e lendas desa noite, entre eles, este texto de Felipe Senén.
" [...] Hoxe aquí pousaremos nas lagoas, nesas augas coutadas pola terra e a froresta e que poden dar nacemento a un río, [...] , outras encoradas artificialmente, cousa á que estaban afeitos os castrexos, ao pe dos seus asentamentos provocaron brañas de xuncos...
[...] O simbolismo mítico dos cataclismos acuáticos está no subconsciente colectivo universal dende a mesma prehistoria, sentimento recollido polos autores máis diversos, Varron, Eusebio de Cesarea, San Agostiño.... dende o "Diluvio Universal", como castigo polo pecado orixinal, entre outros castigos bíblicos polo lume como o de Sodoma. E xa non digamos a Atlántida da que da conta Platón e que tanto serviu de inspiración...a lenda céltica bretona arredor da Illa de Ys... Risco, como non, en Orden y Caos, exégesis de los mitos(1968) estuda o tema dos apocalispsis acuáticos como castigo por insolidariedade ou por tentar contra a natureza, esa palingenesia, catástrofe, ritual de purificación, anovación, sen faltar as hierofanías... inspiradora cultura...[...].
En Galiza abondan as lendas das lagoas: [...] A lagoa de Antela, chamada no pasado de Beón, na Limia baixa, orixe do "Río do Esquecemento", o Letheo que dicían na Antigüidade, grande lago que é atractivo lugar por todo amante da xeografía e mesmo da Arqueoloxía, ate que, a partir dos anos sesenta do século pasado foi desecada,entón habitada por cisnes boreais, por ras, zamezugas e sañudos cínifes e cuberta de lendas, algunhas contadas por Taboada Chivite, como a que fala da pagán cidade fundada por Anfiloco e que tiña como totem o galo... Dise que alí estaba a cidade de Antioquía, outros que era a de Lucerna, a que pola súa avaricia foi castigada e asolagada.
Mesmo se conta que os soldados do Rei Arturo, Carlomagno ou Roldán foron encantados e convertidos en cínifes, que seguen a esperar a volta do seu señor.
[...] Na noite do San Xoán quen teña algo de poesía dis que aínda pode escoitar o tanxer das campás desas cidades asolagadas.
Outras lendas falan dunha princesa-ra....e que a fermosa Inés de Castro que se di nacida na torre de Sandiás pasea como fantasma nos días de néboa sobre a lagoa de Antela [...] "
